روایت ناشر پاکستانی که با وجود تهدیدها برای حاج قاسم کتاب چاپ کرد

خبرگزاری مهر _گروه فرهنگ و اندیشه: انتشارات صاد به تازگی کتابی با نام «سرباز مکتب» نوشته سیدحسن‌رضا نقوی نویسنده پاکستانی اردو زبان منتشر کرده که سید عبدالحسین رئیس السادات هم آن را ترجمه کرده است. این کتاب حاصل هفتاد مصاحبه و تعدادی گزارش منتشر نشده درباره سردار سلیمانی است که به چهار زبان انگلیسی، عربی و فارسی هم ترجمه شده است.

پیش از این دو کتاب از نقوی با نام‌های «ولایت فقیه» و «شبهای رادیو» در پاکستان به زبان اردو منتشر شده و به تازگی هم کتاب «سرباز مکتب» توسط انتشارات (fiction house) منتشر شده است.

او علاوه بر تدریس، مجری شبکه تلویزیونی سحر اردو و مسئول کانون دانشجویان اردو زبان در ایران هم است. نقوی دو ماه محرم و صفر را به پاکستان می‌رود و در آنجا جلسات و سخنرانی‌هایی هم دارد که معمولاً با استقبال و حضور خوبی هم روبرو می‌شود. به گفته نقوی محور اکثر سخنرانی‌های او برگرفته از کتاب‌های شهید مطهری، شهید بهشتی و امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری که به زبان اردو منتشر شده، است.

به بهانه انتشار اثر جدید نقوی گفتگویی با وی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید؛

* در ابتدا بفرمائید چند سال است ایران هستید و چرا ایران را برای تحصیل انتخاب کردید؟

سه سال است که در ایران هستم. یکسال در مرکز آموزش زبان فارسی قزوین بودم و بعد به دانشگاه تهران آمدم و الان ترم چهارم دکترای رشته مدیریت دولتی تحصیل می‌کنم. مقطع کارشناسی ارشد هم رشته مدیریت منابع انسانی را در دانشگاه اسلام آباد خواندم.

علاقه من به ایران به علاقه ام به اقبال لاهوری و شعرهای او برمی گردد. من همیشه خیلی دوست داشتم شعرهای فارسی رو بخوانم. لاهوری چهار کتاب به زبان اردو و شش کتاب به زبان فارسی دارد و من همیشه دوست داشتم این کتابهای فارسی او را بخوانم و لازمه اش این بود که زبان فارسی را یاد بگیرم. علاوه براین من همیشه به انقلاب اسلامی علاقه ویژه ای داشتم. ما در پاکستان وقتی درباره آمریکا و استعمار و اینها حرف می‌زنیم همیشه می‌گویند که ایران تنها کشوری است که جلوی آمریکا ایستاده است بنابراین برایم جذاب بود که انقلاب را از نزدیک ببینم.

ما در پاکستان وقتی درباره آمریکا و استعمار و اینها حرف می‌زنیم همیشه می‌گویند که ایران تنها کشوری است که جلوی آمریکا ایستاده است بنابراین برایم جذاب بود که انقلاب را از نزدیک ببینم

البته بنده من استادی هم در پاکستان داشتم به نام افتخار عارف که مسئول فرهنگی سازمان اکو در ایران و پیش از آن هم رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات اردو در پاکستان و از دوستان آقای حداد عادل بودند. آقای حداد در همان زمان سفری به پاکستان داشتند و به دانشگاه ما هم آمدند و آقای افتخار عارف من را به ایشان معرفی کردند و من از طرف سازمان اکو به وزارت علوم معرفی و بورسیه ایران شدم و درس را آغاز کردم. البته بعد از تمام شدن درسم دوباره به پاکستان برمی‌گردم چون آنجا کشور من است و اینجا هرچه هم که باشد باز ما اینجا خارجی هستیم. مثلاً من در حال حاضر در صداوسیما مجری یک برنامه تلویزیونی در شبکه سحر اردو هستم ولی هنوز که هنوز است بخاطر مشکلات بانکی نتوانستم حقوق سازمان را مستقیم دریافت کنم یا مثلاً در مورد قضیه واکسن کرونا، اتباع خارجی در اولویت نبودند و در دورانی که واکسیناسیون آغاز شد من و دوستانم که واکسینه نشده بودیم خیلی دچار استرس و نگرانی شدیم.

* تجربه زندگی این سه سال در ایران چگونه بوده است؟

تجربه زندگی من در این سه سال نشان داده که ایران جای خوبی برای زندگی است و در حوزه سیاست خارجی هم خوب عمل می‌کند در حالی که برخی کشورها مثل پاکستان در حوزه سیاست خارجی خیلی پیچیده عمل می‌کند و به هرچیزی که به سود و نفع کشور است عمل می‌کند و این خوب نیست چون شاید زمانی به سود کشور باشد که با اسرائیل مذاکره کند. این خوب است؟ الان اسرائیل، عرب‌ها را از ایران ترسانده و در تلاش برای عادی سازی روابط با آنهاست ولی ایران در حوزه سیاست خارجی خیلی سنجیده عمل می‌کند و فقط به سود و نفع فکر نمی‌کند حتی اگر ضربه بخورد و شهیدانی مثل شهید سلیمانی دهد. ایران نشان داده که توانایی این را دارد که یک ائتلاف نظامی علیه اسرائیل و آمریکا درست کند.

* برای ما بگویید حاج قاسم سلیمانی را از کجا می‌شناختید؟

من سال ۲۰۱۱ که در سوریه جنگ شروع شده بود و تازه وارد دانشگاه شده بودم، مجری یک رادیو دولتی در اسلام آباد بودم. یک شب مدیر رادیو به من گفت که می‌دانید در حلب چه وضعیتی است؟ گفتم خیر. به من گفتند که جنگ میان شیعه و سنی درگرفته و ایران در حال کشتن سنی هاست. قرار شد که من در این مورد تحقیق کنم و به ایشان بگویم که در حلب چه خبر است. در آن زمان من معاون سازمان دانشجویان امامیه پاکستان هم بودم و از رئیس این سازمان پرسیدم که در حلب چه خبر است و به من گفتند که در حلب گروهی به نام داعش آمده و بشار اسد برای رها شدن از وضعیت از ایران کمک خواسته و ایران هم فردی به نام قاسم سلیمانی که فرمانده سپاه قدس است را برای کمک به سوریه فرستاده است و من در آن‌جا برای اولین بار نام ایشان را شنیدم و توضیح دادم که مسئله کشتار سنی‌ها توسط ایران واقعیت ندارد.

بعد از مدتی که داعش وارد عراق شد و به حرم حضرت زینب (س) حمله کردند در پاکستان تظاهرات سراسری صورت گرفت و من متوجه شدم که این داعشی ها همان داعشی هایی هستند که در سوریه هم بودند و بعد از نقش حاج قاسم در دفاع از حرم بیشتر نام ایشان را شنیدیم و علاقه پیدا کردم بیشتر درباره‌شان بدانم. در آن زمان که قبل از شهادت از ایشان بود چند کتاب درباره حاج قاسم منتشر شده بود که خاطرات جنگ و دفاع مقدس ایشان بود و من انها را مطالعه کردم اما در هیچکدام از اینها درباره دوران کودکی ایشان چیزی نیامده بود.

نکته دیگری که خیلی من را تحت تأثیر قرار داد این بود که بعد از شکست داعش، سردار سلیمانی از رهبر معظم انقلاب اسلامی (ره) نشان ذوالفقار را دریافت کردند و این اولین باری بود که بعد از انقلاب فردی این نشان را از رهبر انقلاب دریافت کرده است.

* چه شد که تصمیم گرفتید راجع به ایشان کتاب بنویسید؟

تا قبل از شهادت حاج قاسم من همان قدری که خدمتتان گفتم از حاج قاسم می‌دانستم اما بعد از شهادت ایشان، وقتی مراسم تشییع جنازه را دیدم و اینکه رهبر انقلاب چقدر بر پیکر ایشان اشک ریختند خیلی تحت تأثیر قرار گرفتم چون من پیش از این کتاب، اثری با نام «ولایت فقیه» به زبان اردو نوشته بودم که در پاکستان چاپ شده بود. در این کتاب به طور کامل نظریه ولایت فقیه را توضیح داده بودم. بعد از شهادت سردار دیدم که ولی فقیه چطور بر پیکر ایشان گریه می‌کند خیلی تحت تأثیر قرار گرفتم.

بعد از شهادت و تشییع و اینها سراغ تحقیق و دانستن بیشتر درباره ایشان رفتم. ما موارد انگشت شماری داریم که مسیحیان برای مسلمانان مراسم و یادبود بگیرند ولی بعد از شهادت حاج قاسم، در سوریه و لبنان مراسم‌های یادبودی برای حاج قاسم در کلیساها برگزار شد. دلیل همه این احترام‌ها برای این است که ایران به همه مسلمانان کمک می‌کند نه فقط به شیعه‌ها حال می‌خواهد این مسلمانان بوسنی باشد یا در روهینگا و فلسطین. برخلاف اینکه برخی تبلیغ‌هایی علیه ایران مبنی بر تقابل میان شیعه و سنی انجام می‌دهند.

من در خانواده نظامی به دنیا آمدم و بسیاری از اقوامم جزو ارتشی‌ها و نظامی‌ها پاکستان هستند. بعد از شهادت حاج قاسم از یکی از افراد رده بالای نظامی پرسیدم که نظرتان راجع به حاج قاسم چیست؟ ایشان گفت: ما وقتی در ارتش آموزش می‌دیدیم به ما ویژگی‌های یک فرمانده را یاد دادند ولی ما در تمام طول زندگی مان هیچ وقت آن ویژگی‌ها را در یک نفر پیدا نکردیم جز در حاج قاسم او به معنای واقعی یک فرمانده بود و بعد از آن ما متوجه شدیم که فرمانده یعنی چه. آن فرد می‌گفت این حرف ما نیست، دشمنان حاج قاسم هم همین را می‌گویند.

ما موارد انگشت شماری داریم که مسیحیان برای مسلمانان مراسم و یادبود بگیرند ولی بعد از شهادت حاج قاسم، در سوریه و لبنان مراسم‌های یادبودی برای حاج قاسم در کلیساها برگزار شد. دلیل همه این احترام‌ها برای این است که ایران به همه مسلمانان کمک می‌کند نه فقط به شیعه‌ها

* خب در دو سالی که سردار سلیمانی شهید شدند آثار زیادی درباره ایشان منتشر شده فرق کتاب شما با بقیه کتاب‌ها چیست که مخاطب باید آن را بخواند؟

من وقتی سراغ مطالعه و تحقیق درباره سردار سلیمانی رفتم مطالبی را می‌خواستم که در خیلی از کتاب‌ها نبود چون بیشتر آنها درباره خاطرات جنگ و دفاع مقدس ایشان و عمدتاً هم تکراری است. برخی هم درباره ویژگی‌های شخصیتی ایشان نوشتند ولی در هیچیک از این کتاب‌ها ندیدم که به بعد مبارزه حاج قاسم با اشرار و قاچاقچیان جنوب شرق کشور بپردازد یا مثلاً در هیچ جایی درباره نقش حاج قاسم در لبنان، فلسطین، عراق و سوریه نوشته نشده بود. هرچه بود یک‌سری مقاله مختصر بود که خیلی سطحی به موضوع پرداخته شده بود و برای من کافی نبود. این‌که حاج قاسم با دادن موشک و مدیریت در جنگ سی و سه‌روزه به پیروزی لبنان کمک کرد برای من کافی نبود و دوست داشتم بیشتر راجع به آن بدانم و به همین منظور به لبنان و سایر کشورها سفر و با افرادی در آن‌جا گفتگو کردم که حاصل این گفتگوها کتابی که ملاحظه می‌کنید شد.

در واقع فرق این کتاب این است که همه مراحل زندگی سردار از تولد کودکی تا شهادت سردار سلیمانی را بررسی کرده است. البته این گفتگوها ادامه دارد که در سال آینده در قالب جلد دوم منتشر می‌شود. علاوه براین در کتاب‌هایی که درباره حاج قاسم منتشر شده حرف‌هایی زده شده ولی منبعش مطرح نشده در حالیکه در این اثر با هفتاد نفر از کسانی که از دوران کودکی و نوجوانی در کرمان همراه حاج قاسم بودند تا افرادی که در لبنان، عراق، فلسطین و ایران در جنگ‌ها کنارشان بودند شروع کردیم و نام همه آنها هم ذکر شده است.

* کتاب فقط شامل مصاحبه است؟

مصاحبه و گزارش باهم. علاوه بر مصاحبه‌هایی که درباره آن‌ها گفتم تعدادی گزارش هم از نهادها و موسساتی آوردیم که تا به حال در جایی منتشر نشدند و برای اولین بار در ین کتاب منتشر شده است. ضمناً ما همزمان که مصاحبه را انجام می‌دادیم ویدئوهایی هم از مصاحبه‌ها ضبط می‌کردیم که در صورت امکان بعدها مستند این کتاب هم بسازیم. مثلاً در بخشی از کتاب ماجرای سفر حاج قاسم به روسیه و ملاقاتی که با پوتین داشتند را آوردم و خیلی دقیق بررسی کردم.

* کتاب به چه زبان‌هایی منتشر شده است؟

کتاب به چهار زبان زنده دنیا منتشر شده است؛ اردو، فارسی، انگلیسی و عربی. اصل کتاب به زبان اردو نوشته شده است. زبان فارسی را انتشارات صاد منتشر کرد. به زبان عربی در لبنان و به زبان انگلیسی در هند منتشر می‌شود.

* در پاکستان تا پیش از این‌کتاب، کتاب دیگری درباره حاج قاسم منتشر شده بود؟

بله دو کتاب سال گذشته منتشر شده بود. یک کتاب جمع آوری یکسری واکنش‌های افراد مشهور درباره شهادت حاج قاسم و دیگری هم با عنوان «شهید زنده» از زبان فارسی به اردو ترجمه شده بود. بنابراین می‌توان گفت تاکنون کتاب تألیفی درباره حاج قاسم در پاکستان نوشته نشده بود و در زبان اردو این اولین کتابی است که نوشته شده است.

فرق این کتاب این است که همه مراحل زندگی سردار از تولد کودکی تا شهادت سردار سلیمانی را بررسی کرده است. البته این گفتگوها ادامه دارد که در سال آینده در قالب جلد دوم منتشر می‌شود

* استقبال مردم پاکستان از کتاب چطور بود؟

وقتی با ناشر پاکستانی کتاب (fiction house) که یکی از بزرگترین ناشران پاکستان و اهل سنت است صحبت کردیم گفت من این را باور دارم که آمریکا ظلم کرده و این ژنرال ایران را به شهادت رسانده به همین‌منظور کتاب را چاپ می‌کنم اگرچه می‌دانم با چاپ آن از طرف تکفیری‌ها و سازمان‌های مختلف پاکستان مورد حمله قرار می‌گیرم و به من گفته می‌شود که در حال تبلیغ شیعه در پاکستان هستم اما این کار را انجام می‌دهم و کتاب را چاپ می‌کنم. آنطور که متوجه شدم با اینکه هنوز توزیع آن آغاز نشده اما تاکنون چندین هزار نفر از طریق سایت آن را سفارش داده‌اند و به‌عبارتی پیش خرید کرده‌اند و خود ناشر از این‌همه استقبال جا خورده است.

* در پایان؛ چرا نام کتاب را سرباز مکتب گذاشتید؟

کلمه مکتب چندین معنا دارد مثلاً بعد از رنسانس به برخی از گرایش‌های سیاسی و اقتصادی مکتب می‌گفتند برخی به مدرسه، مکتب می‌گفتند. اما یک معنی دیگر مکتب که من در مقدمه کتاب اشاره کردم یک نظام فکری است که ویژگی‌ها خاص خودش را دارد یکی از این ویژگی‌ها این است که آن نظام فکری پیروان خودش را دارد و پس از شهادت سلیمانی هم رهبری از واژه مکتب برای ایشان استفاده کردند.

از طرفی حاج قاسم همیشه خودش می‌گفت من یک سرباز هستم و منظورشان سرباز مکتب امام (ره) هم است. ترکیب این دو واژه با یکدیگر منجر به عنوان فعلی کتاب شد.